Z dywanami przez wieki. Historia dywanów część II

Wcześniej podjęliśmy już temat historii dywanów. Jednak temat jest na tyle ciekawy i rozległy, że olbrzymim niedopowiedzeniem i zaniedbaniem byłoby poświęcić mu tylko jeden wpis. Dzisiaj przyjrzymy się trochę bardziej wzornictwu i kolorystyce dywanów tradycyjnych - tematem, który wcześniej został tylko lekko zarysowany.

Wiemy już, że początki dywanów to Azja Środkowa i czasy III-II w p.n.e. Wiemy też, że wprawne oko ówczesnego człowieka było w stanie rozróżnić już w ciągu kilku sekund skąd pochodzi dany dywan - w jakim rejonie i przez kogo został utkany. To bardzo cenna umiejętność, która doceniana była pośród możnych ówczesnego świata.

Na umiejętność rozróżniania dywanów wpływało wiele czynników. Głównie dostępność barwników, która przecież była ograniczona względami naturalnymi. Jednak również symbolika miała tutaj swoje znaczenie. Dywany bardzo szybko w końcu poza samą funkcją czysto użytkową, zyskały funkcję ozdobną. Na dywanach zaczęły pojawiać się rozmaite wzory, które miały zdobić dywan i cieszyć oko. Jednak to nie wszystko. Te wzory w żadnym wypadku nie były przypadkowe i nie można ich tak traktować. Symbolika wzornictwa dywanowego zawsze miała ogromne znaczenie dla ludzi. Warto zagłębić się w ten temat i poznać go nieco bliżej.

Symboliczne znaczenie wzorów dywanów

Pierwotnie, jak już wiemy, dywany tkane były ręcznie. A osoby parające się wytwarzaniem dywanów - czy to na własny użytek, czy też dywanów dla osób trzecich - bardzo mocno życzyły sobie wpleść w swoją sztukę pozytywne przesłanie, pozytywne symbole.

Większość tkających dywan życzyła sobie, swojej rodzinie i osobom, do których miał dany dywan trafić, tego, co najlepsze. Dlatego na dywanach pojawiały się bardzo pozytywne symbole. Takie, które w założeniu miały zapewnić bogactwo, zdrowie, pomyślność, długie i szczęśliwe życie. Z czasem symbolika ta ewoluowała i rozrosła się. Już nie tylko miała na celu zapewniać szczęście i powodzenie, nabrała też cech obronnych. Symbole utkane na dywanach z biegiem czasu miały też za zadanie odganiać złe siły i chronić przed nieszczęściami.

Widać więc wyraźnie - symbolika miała ogromne znaczenie, a wzory znajdujące się na dywanie absolutnie nie były dziełem przypadku.

Co ciekawe - wzory często były zniekształcane i ukrywane. Miało to swój sens - wierzono wtedy, że zauważone przez kogoś symbole ochronne mogą stracić swoją moc. Zwłaszcza, jeśli zostałyby zauważone przez kogoś, kto ma złe intencje. A dzięki ukryciu i zniekształceniu mogły działać i roztaczać parasol ochronny bez zwracania na siebie uwagi.

No dobrze - skoro już wiemy, że wzory były bardzo symboliczne i miały bardzo konkretne funkcje to czas przyjrzeć się bliżej samym wzorom.

Co znajdowało się na dywanie?

Symbole, które tradycyjnie znajdowały się na dywanach orientalnych można podzielić na rodzaje. Dzieliły się na roślinne, zwierzęce, mityczne, czasem też znajdowały się na nich przedmioty lub części ciała. Co jednak oznaczały poszczególne symbole?

Ogród - na dywanach najczęściej przedstawiany z lotu ptaka lub jako diament pokryty kwiatami był najbardziej oczywistym symbolem raju;

Bambus - bogactwo i honor;

Kwiat lotosu, lilia - czystość;

Cyprys - kolejny symbol raju lub też wiecznego życia;

Piwonie - dobrobyt;

Owoce granatu - płodność;

Chryzantemy - długie życie;

Kraby - wiedza;

Tarantula - symbol ochronny, ochrona przed złym losem;

Lew - zwycięstwo;

Słoń - potęga;

Motyl, nietoperz - szczęście;

Żuraw - długie życie;

Paw - ochrona boska;

Koń - prędkość;

Pies - ochrona i opieka ważnych miejsc;

Ryby - dobrobyt, bogactwo;

Wielbłąd - wytrzymałość i bogactwo;

Papugi - ochrona domowników, domu i rodziny, często występująca parami lub w większej ilości, prawie nigdy pojedynczo;

Oko - ochrona przed złym losem, złymi ludźmi, złymi życzeniami i intencjami innych. W dzisiejszych czasach symbol uproszczony i współcześnie przedstawiany jako dwa romby lub okrąg w kwadracie;

Wazon - stworzenie świata z nicości, pustki, obfitość;

Lampa - wiara;

Smok - dobre wieści, szczęście, dobra passa, ochrona, cesarz, władca (w parze z feniksem);

Feniks - odrodzenie, cesarzowa, władczyni (w parze ze smokiem).